Etxebeltza 1979 inguruan sortu zen, Atarrabia euskaldun eta kulturalki nahiz sozialki aberats baten ametsa zuten pertsona batzuek Euskal Herriaren zapalkuntza nazionalaz jabetuta, pertsona abertzale eta ezkertiarren topagune izango zen proiektu bat abian jartzea erabaki zutenean. Horrek Etxebeltza sortzea ekarri zuen, hasiera batean kokatu zen etxearen izena hartu zuena, Casa Beltza.

Pixkanaka-pixkanaka, Etxebeltza Atarrabian ezinbesteko kultur eta gizarte dinamizatzaile bihurtu zen, herriko erreferente izatera iritsiz. Ibilbide honetan, Etxebeltzak kultur gune eta jarduerak sortu ditu, beste kolektibo eta elkarte kultural eta kirolariekin batera, hala nola Olentzero, Atarrabiako Eguna, Ihauteriak, Pilota Txapelketa, eta abar.

Jarduteko moduan, Etxebeltzak beti izan du helburu gainerako kolektibo eta elkarteekin elkarlanean aritzea, bai eta auzokoen bizitza hobetzeko balio zezakeen guztian parte hartzea ere.

Etxebeltza, gainera, eskubide urraketak salatzeko dinamiketan, aldarrikapen herrikoietan eta elkartearen filosofiaren arabera zetozen guztietan parte hartu izan du (lan gatazkak, elkartasun dinamikak, gazteria, …). Are gehiago, Etxebeltza izan zen ikurrinaren defentsa sustatu zuena, sinboloen legearen aurrean, izan ere, lege horrek 1977an egindako erreferendum edo herri-aginduaren aurka egiten baitu, eta herriak erabaki baitzuen ikurrina udaletxean egon behar zuela.

Etxebeltza bere bazkideek osatu dute, baina baita elkartea bilakatzen lagundu duten borroka, jarduera, kolektibo eta gizarte guztiek ere, hasieran sustatu ziren helburuak galdu gabe.